Việt Nam - Mỹ đạt thỏa thuận thương mại quan trọng: Giảm thuế đối ứng, mở lối hợp tác tỷ USD

Ngày 26/10/2025, Việt Nam và Mỹ đã công bố Tuyên bố chung về Khuôn khổ Hiệp định Thương mại Đối ứng, Công bằng và Cân bằng, với mức giảm thuế đối ứng từ 46% xuống 20% cho hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Thỏa thuận này không chỉ giảm chi phí xuất khẩu mà còn mở rộng hợp tác trong thương mại số, đầu tư, sở hữu trí tuệ và chuỗi cung ứng, kèm theo các hợp đồng tỷ USD như mua 50 máy bay Boeing và nông sản Mỹ.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, thỏa thuận thương mại giữa Việt Nam và Mỹ vừa đạt được ngày 26/10/2025 đánh dấu một bước ngoặt đáng kể. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN diễn ra ở Kuala Lumpur, Malaysia, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Donald Trump đã chính thức công bố Tuyên bố chung về Khuôn khổ Hiệp định Thương mại Đối ứng, Công bằng và Cân bằng.

Đây là kết quả của các cuộc đàm phán kéo dài từ tháng 4/2025, bao gồm nhiều phiên họp trực tiếp và trực tuyến giữa Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên với các quan chức Mỹ như Trưởng Đại diện Thương mại Jamieson Greer và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick.

Cụ thể, Mỹ đã điều chỉnh mức thuế đối ứng áp dụng cho hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam từ 46% xuống còn 20%, theo Sắc lệnh Hành pháp số 14257 (sửa đổi) và Phụ lục III của Sắc lệnh số 14356. Đổi lại, Việt Nam cam kết mở rộng quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho hầu hết hàng hóa nông nghiệp và công nghiệp của Mỹ.

Hai bên cũng thống nhất xử lý các rào cản phi thuế quan (NTBs), chẳng hạn như Việt Nam chấp nhận tiêu chuẩn an toàn và khí thải của Mỹ cho phương tiện, đơn giản hóa thủ tục phê duyệt dược phẩm và thiết bị y tế, cũng như thực thi đầy đủ nghĩa vụ quốc tế về sở hữu trí tuệ. Ngoài ra, thỏa thuận bao quát các lĩnh vực như thương mại số, dịch vụ, đầu tư, chuỗi cung ứng, môi trường và lao động, nhằm xây dựng nền tảng thương mại ổn định và minh bạch.

Một điểm nổi bật là các hợp đồng kinh tế lớn đi kèm. Vietnam Airlines đã ký hợp đồng mua 50 máy bay Boeing với giá trị vượt 8 tỷ USD, trong khi các doanh nghiệp Việt Nam ký 20 biên bản ghi nhớ mua nông sản Mỹ ước tính hơn 2,9 tỷ USD. Những thỏa thuận này không chỉ thúc đẩy sản xuất và việc làm tại Mỹ mà còn củng cố chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tổng thống Trump cũng ghi nhận đề nghị của Việt Nam về việc công nhận là nền kinh tế thị trường và loại khỏi danh sách xuất khẩu chiến lược D1, D3, đồng thời chỉ đạo các quan chức cấp cao phản hồi sớm vấn đề này. Với kim ngạch thương mại song phương đạt khoảng 126,4 tỷ USD tính đến hết tháng 9/2025, thỏa thuận này hứa hẹn sẽ đẩy mạnh con số này lên mức cao hơn.

Về tác động, đối với Việt Nam, việc giảm thuế quan đối ứng xuống 20% là một lợi thế cạnh tranh lớn, giúp giảm chi phí xuất khẩu và tăng cường khả năng thâm nhập thị trường Mỹ – nơi chiếm gần 30% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Điều này có thể dẫn đến dòng vốn FDI chất lượng cao từ Mỹ đổ vào, đặc biệt trong các ngành công nghệ cao, năng lượng và sản xuất.

Trong dài hạn, cam kết về sở hữu trí tuệ và cải thiện môi trường đầu tư sẽ nâng cao năng lực sản xuất nội địa, thúc đẩy xuất khẩu bền vững và hỗ trợ chiến lược “China Plus One” – nơi Việt Nam trở thành điểm đến thay thế cho chuỗi cung ứng rời khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, Việt Nam cần chuẩn bị cho việc tuân thủ các tiêu chuẩn cao hơn về lao động và môi trường để tránh rủi ro tranh chấp thương mại.

Từ phía Mỹ, thỏa thuận này phù hợp với chính sách “de-risking” (giảm thiểu rủi ro) của Tổng thống Trump, nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc sau căng thẳng thương mại Mỹ-Trung và đại dịch COVID-19. Bằng cách mở rộng thị trường cho hàng hóa Mỹ, thỏa thuận giúp tạo việc làm nội địa và củng cố vị thế bá chủ kinh tế của Mỹ. Trong bối cảnh địa chính trị, đây là động thái chiến lược để Mỹ duy trì ảnh hưởng ở Đông Nam Á, đặc biệt khi Trump đang thúc đẩy các thỏa thuận tương tự với Malaysia, Campuchia và Thái Lan.

Tóm lại, thỏa thuận thương mại Việt Nam - Mỹ không chỉ là một bước tiến kinh tế mà còn củng cố quan hệ đối tác chiến lược, mang lại lợi ích cân bằng cho cả hai bên. Trong bối cảnh toàn cầu hóa đầy thách thức, đây là cơ hội để Việt Nam nâng tầm vị thế, nhưng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tận dụng tối đa.