Malaysia truy quét các “mỏ Bitcoin” trộm điện gây thiệt hại khủng

Từ trên không, những chiếc drone quét nhiệt lặng lẽ bay qua các tòa nhà bỏ hoang. Trên mặt đất, các cảm biến cầm tay dò tìm mạch điện bất thường. Cuộc săn lùng những “mỏ Bitcoin” bất hợp pháp tại Malaysia đã leo thang thành một chiến dịch toàn quốc với thiệt hại lên tới 1,1 tỷ USD.

Kể từ năm 2020, hơn 13.800 cơ sở đã bị phát hiện sử dụng điện trái phép để khai thác tiền điện tử, chủ yếu là Bitcoin, gây thất thoát 4,57 tỷ ringgit (tương đương 1,1 tỷ USD) cho Tập đoàn Điện lực Quốc gia Malaysia (TNB). Con số này phản ánh quy mô của một vấn đề đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh năng lượng và an toàn công cộng. Đặc biệt, khi Bitcoin đạt đỉnh giá mới vào tháng 10/2025, các vụ trộm điện liên quan đến đào coin cũng tăng vọt, với khoảng 3.000 vụ được ghi nhận chỉ riêng trong năm nay.

Đối mặt với những thợ đào ngày càng tinh vi, cơ quan chức năng Malaysia đã phải triển khai một mạng lưới giám sát công nghệ cao. Máy bay không người lái (drone) được sử dụng để bay vọt trên các dãy nhà bỏ hoang, tìm kiếm điểm nóng bất thường - dấu hiệu của nhiệt lượng tỏa ra từ các dàn máy đào hoạt động 24/7. Dưới mặt đất, cảnh sát mang theo các thiết bi cầm tay để dò tìm dấu hiệu sử dụng điện bất thường.

Đôi khi, việc phát hiện lại xuất phát từ những manh mối bình dân hơn, như việc người dân địa phương trình báo về những “tiếng chim kêu lạ” vang lên đều đặn. Khi kiểm tra, giới chức phát hiện đó là âm thanh nhân tạo được phát ra để che giấu tiếng ồn gầm rú của hàng trăm máy tính bên trong.

Đối thủ mà họ truy đuổi không hề đơn giản, các thợ đào bất hợp pháp liên tục di chuyển từ cửa hàng trống đến nhà kho bỏ hoang, sử dụng tấm chắn nhiệt để che giấu ánh sáng và nhiệt từ thiết bị. Họ lắp đặt camera an ninh, hệ thống khóa cửa công nghệ cao, thậm chí rải kính vỡ ở lối vào để ngăn cản sự xâm nhập. Các băng nhóm này thường can thiệp trực tiếp vào đồng hồ điện hoặc đấu nối bất hợp pháp vào lưới điện chính, tiêu thụ một lượng điện khổng lồ tương đương với cả một khu dân cư.

Các “trại đào” bất hợp pháp thường được giấu tại những địa điểm ít ngờ tới, nơi có ít người qua lại và hoạt động dễ bị che giấu. Một ví dụ điển hình là Trung tâm thương mại ElementX ven eo biển Malacca. Khu phức hợp khổng lồ này đã bị bỏ hoang từ sau đại dịch COVID-19 và trở thành nơi lý tưởng cho các thợ đào Bitcoin đầu năm 2022, hoạt động chỉ chấm dứt khi một video về nó lan truyền trên TikTok.

Tại bang Sarawak, một công ty tên Bityou đã lập một trang trại đào Bitcoin quy mô lớn trong một bãi gỗ cũ. Những không gian bị lãng quên này bỗng chốc trở thành trung tâm của một ngành công nghiệp ngầm tiêu tốn năng lượng khủng khiếp. Thứ trưởng Bộ Chuyển đổi Năng lượng Malaysia, ông Akmal Nasrullah, nhận định rằng quy mô và tính di động của các hoạt động này cho thấy dấu hiệu rõ ràng của tội phạm có tổ chức.

Trước mức độ nghiêm trọng của vấn đề, chính phủ Malaysia đã có động thái mạnh mẽ. Ngày 19/11/2025, một Ủy ban Đặc biệt Liên ngành được thành lập, bao gồm đại diện từ Bộ Tài chính, Ngân hàng Trung ương và TNB với mục tiêu là phối hợp hành động trên toàn quốc để trấn áp các hoạt động bất hợp pháp.

TNB cũng đã xây dựng một cơ sở dữ liệu nội bộ về chủ sở hữu và người thuê của các cơ sở bị nghi ngờ, phục vụ cho việc giám sát và kiểm tra. Công ty này đang lắp đặt đồng hồ đo thông minh tại các trạm biến áp và thử nghiệm các hệ thống dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích mẫu tiêu thụ điện và phát hiện bất thường trong thời gian thực.

Tại cuộc họp đầu tiên của ủy ban, một đề xuất gây tranh cãi đã được đưa ra: cấm hoàn toàn hoạt động đào Bitcoin tại Malaysia. Quan điểm này xuất phát từ lo ngại về sự biến động khó lường của thị trường tiền điện tử. Ông Akmal chỉ ra rằng ngay cả những mô hình đào hợp pháp cũng có thể nhanh chóng phá sản khi giá Bitcoin sụt giảm, dẫn đến nguy cơ bị bỏ hoang hoặc quay sang trộm điện để tồn tại. Tuy nhiên, hiện tại, khai thác Bitcoin tại Malaysia vẫn là hợp pháp nếu người vận hành có nguồn điện hợp lệ, đã đăng ký và tuân thủ các quy định về môi trường, năng lượng.

Câu chuyện tại Malaysia làm nổi bật một nghịch lý chung của ngành công nghiệp tiền điện tử với một bên là tiềm năng kinh tế không nhỏ. Một báo cáo từ Hiệp hội ACCESS Blockchain ước tính rằng nếu được quản lý chính thức, lĩnh vực này có thể thu hút khoảng 700 triệu ringgit đầu tư vào cơ sở hạ tầng, tạo ra tới 4.000 việc làm và đóng góp 150 triệu ringgit tiền thuế hàng năm cho Malaysia.

Bên kia là những rủi ro hiện hữu về an ninh năng lượng, an toàn công cộng và sự ổn định của lưới điện quốc gia. Khoảng trống pháp lý hiện tại - khi không có cơ quan nào trực tiếp cấp phép và quản lý hoạt động đào tiền điện tử - đang vô tình tạo môi trường cho các hoạt động bất hợp pháp phát triển, đồng thời khiến những nhà đầu tư hợp pháp phải dè dặt.

Cuộc chiến chống lại các “mỏ Bitcoin” trộm điện tại Malaysia vẫn đang tiếp diễn. Đây không chỉ là câu chuyện về một ngành công nghiệp mới, mà còn là bài kiểm tra về khả năng quản lý, thích ứng và bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu của quốc gia trong kỷ nguyên số. Kết quả của nó sẽ không chỉ định hình tương lai của tiền điện tử tại Malaysia, mà còn cung cấp bài học quý giá cho nhiều quốc gia đang đối mặt với thách thức tương tự.