Trump lại đe dọa sa thải Chủ tịch Fed Jerome Powell

Tổng thống Donald Trump tuyên bố có thể sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell và sắp công bố ứng viên thay thế, làm dấy lên những bất ổn mới về chính sách tiền tệ Mỹ trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu đang mong manh.

Trong một động thái gây chấn động giới tài chính, Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa khơi lại cuộc chiến quyền lực với ngân hàng trung ương nước này. Tại một cuộc họp ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Florida hôm thứ Hai, Trump thẳng thừng tuyên bố ông vẫn có thể sa thải Jerome Powell, Chủ tịch đương nhiệm của Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Đồng thời, ông tiết lộ đã có sẵn một ứng viên ưu tú cho vị trí này và sẽ công bố “vào một thời điểm thích hợp trong tháng Một”.

Những phát ngôn này không chỉ làm nóng lại mối bất hòa công khai kéo dài giữa Tòa Bạch Ốc và Fed, mà còn phủ một bóng đen bất ổn lên triển vọng chính sách tiền tệ toàn cầu năm 2026, khi mà các thị trường đang cực kỳ nhạy cảm với từng động thái của cơ quan quyền lực này.

Mâu thuẫn giữa Trump và Powell không phải là điều mới, nhưng lần này nó mang một sắc thái căng thẳng và khẩn cấp chưa từng có. Trả lời phóng viên, Trump nhấn mạnh: “Tôi có, vẫn có – điều đó chưa thay đổi”, khi được hỏi về việc liệu ông đã chọn được ứng viên yêu thích cho chức Chủ tịch Fed hay chưa. Ông tỏ ra không vội vàng trong việc công bố, nhưng lại rất quyết liệt trong ý định loại bỏ ông Powell. “Powell nên từ chức”, Trump nói, và thậm chí còn bày tỏ: “Tôi rất muốn sa thải ông ta”.

Đáng chú ý, đây không phải là lần đầu tiên Trump cân nhắc hành động quyết liệt này. Hồi tháng 7, ông từng suýt tìm cách buộc Powell phải rời ghế, nhưng đã phải rút lui sau những phản ứng tiêu cực dữ dội từ thị trường tài chính. Tuy nhiên, lần này, với tuyên bố “Có lẽ tôi vẫn sẽ làm điều đó”, Trump cho thấy ông chưa từ bỏ ý định.

Động cơ đằng sau sự thúc giục này được cho là xuất phát từ quan điểm chính sách kinh tế hoàn toàn trái ngược. Trump, với tầm nhìn ngắn hạn nhằm phục vụ mục tiêu tăng trưởng và tái tranh cử, luôn muốn một chính sách tiền tệ cực kỳ nới lỏng. Ông đã nhiều lần công khai chỉ trích Powell vì không cắt lãi suất đủ nhanh và đủ mạnh.

Trong bối cảnh Nhà Trắng đang tìm mọi cách để hạ thấp chi phí thế chấp nhằm kích thích thị trường bất động sản – một yếu tố then chốt trong nền kinh tế Mỹ – áp lực lên Fed lại càng gia tăng. Mặc dù Fed đã hạ lãi suất trong ba cuộc họp chính sách liên tiếp gần đây, nhưng các quan chức của họ, tại cuộc họp tháng 12, đã phát đi tín hiệu rằng họ chỉ có khả năng cắt giảm lãi suất một lần duy nhất trong cả năm 2026. Điều này rõ ràng không đáp ứng được kỳ vọng của Trump.

Không dừng lại ở chỉ trích chính sách, Trump còn đề cập đến một vụ việc cụ thể có thể trở thành cái cớ pháp lý để ông nhắm vào Powell. Đó là việc ông đang xem xét một vụ kiện liên quan đến “sự bất tài nghiêm trọng” của Powell trong một dự án cải tạo đang diễn ra tại trụ sở Fed. Chi tiết này cho thấy cuộc tấn công của Trump vào Powell là có chủ đích, đa chiều và có thể leo thang trên nhiều mặt trận.

Bối cảnh thời gian khiến tình hình càng thêm phức tạp. Nhiệm kỳ Chủ tịch Fed của Jerome Powell sẽ chính thức kết thúc vào tháng 5 năm 2026, tuy nhiên, nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Thống đốc của ông còn kéo dài đến tận năm 2028. Đây là một điểm then chốt trong cuộc chơi quyền lực.

Powell vẫn chưa công bố liệu ông có rời khỏi Fed khi hết nhiệm kỳ Chủ tịch hay không. Nếu ông chọn ở lại với tư cách Thống đốc, Trump sẽ mất đi cơ hội bổ nhiệm một thành viên mới vào Hội đồng, làm giảm ảnh hưởng của ông lên cơ quan này trong tương lai. Đó chính là lý do khiến Trump muốn hành động dứt khoát ngay từ bây giờ.

Vậy ai sẽ là người kế nhiệm Powell nếu Trump thực sự có quyền quyết định? Danh sách ứng viên được đồn đoán rộng rãi trong giới quan sát. Kevin Hassett, cựu Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế dưới thời Trump, được xem là ứng viên hàng đầu. Hassett có mối quan hệ lâu năm với Trump và chia sẻ nhiều quan điểm kinh tế của ông.

Một cái tên đáng chú ý khác là Kevin Warsh, cựu Thống đốc Fed, người nổi tiếng với tư tưởng ủng hộ các quy tắc chính sách rõ ràng và có phần thiên hướng diều hâu hơn. Ngoài ra, danh sách còn bao gồm hai Thống đốc Fed đương nhiệm là Christopher Waller và Michelle Bowman, cùng với Rick Rieder, Giám đốc Đầu tư Trái phiếu Toàn cầu của tập đoàn quản lý quỹ khổng lồ BlackRock.

Việc Trump liên tục đưa ra những nhận xét mập mờ, thậm chí mâu thuẫn về quá trình lựa chọn của mình (khi thì nói đã thu hẹp danh sách xuống một người, lúc lại nói đang xem xét nhiều ứng viên và dành lời khen cho vài cái tên) chỉ làm tăng thêm sự bất định cho thị trường.

Các chuyên gia tài chính toàn cầu đang theo dõi sát sao diễn biến này vì nó có thể tạo ra những cơn địa chấn lớn. Một nghiên cứu độc lập của Viện Brookings chỉ ra rằng, sự độc lập của ngân hàng trung ương là nền tảng cho niềm tin vào đồng USD và sự ổn định tài chính toàn cầu. Bất kỳ động thái nào làm suy yếu nguyên tắc này, đặc biệt từ một cường quốc như Mỹ, đều có nguy cơ gây ra sự dao động mạnh trên thị trường tiền tệ và trái phiếu.

Tờ Financial Times trong một bài phân tích gần đây cũng cảnh báo, việc thay thế Powell bằng một người có quan điểm cực đoan hơn có thể đẩy nhanh lộ trình cắt giảm lãi suất, làm trầm trọng thêm áp lực lạm phát trong dài hạn và khiến đồng USD mất giá.

Hơn nữa, có những thông tin đáng chú ý về việc tái cơ cấu mục tiêu lạm phát của Fed. Một số nhà hoạch định chính sách và chuyên gia, như Timothy Bessent từ một quỹ đầu cơ lớn, đã thảo luận về khả năng nâng mục tiêu lạm phát trên 2% trong tương lai để có thêm không gian chính sách. Quan điểm này có thể tìm được sự ủng hộ từ một vị Chủ tịch Fed mới do Trump bổ nhiệm, dẫn đến sự thay đổi căn bản trong khuôn khổ chính sách tiền tệ đã được thiết lập hàng thập kỷ qua.

Đối với các nhà đầu tư quốc tế, đặc biệt là những người tham gia thị trường ngoại hối (forex), đây là thời điểm cần hết sức thận trọng. Sự bất ổn về lãnh đạo Fed đồng nghĩa với việc con đường lãi suất của đồng USD sẽ khó lường hơn bao giờ hết. Biến động có thể gia tăng mạnh trong các cặp tiền chính như EUR/USD, USD/JPY. Các quyết định đầu tư liên quan đến tài sản định giá bằng USD cần được xem xét kỹ lưỡng dưới lăng kính rủi ro chính sách mới này.

Tóm lại, cuộc khủng hoảng lãnh đạo tại Fed dưới thời Tổng thống Trump không chỉ là một câu chuyện chính trị nội bộ. Nó là một yếu tố hệ thống có sức ảnh hưởng sâu rộng đến dòng vốn toàn cầu, tỷ giá hối đoái và sự ổn định của thị trường tài chính thế giới. Việc Trump cuối cùng có “dũng cảm” sa thải Powell hay không, và ai sẽ là người kế nhiệm, sẽ định hình chính sách tiền tệ Mỹ trong nhiều năm tới.